 |
|||||
Projekt realizowany przez:
Fundację Uniwersytetu w Białymstoku
Fundacji im. Stefana Batorego we współpracy z: Zobacz również: 
   Fundacja UwB na Facebooku |
Warsztaty edukacyjne BYLIŚMY TU 16-20 sierpnia - Od 26 lipca można oglądać zorganizowaną przez Muzeum Podlaskie w Białymstoku wystawę Byliśmy tu, poświęconą historii białostockiej społeczności żydowskiej i powstaniu w białostockim getcie, którego 70. rocznicę będziemy obchodzić 16 sierpnia. Wystawie Byliśmy tu towarzyszy oferta edukacyjna, przygotowana przez Fundację Uniwersytetu w Białymstoku, skierowana do młodych odbiorców, uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych z Białegostoku i województwa podlaskiego. Składa się na nią pięć warsztatów dotyczących historii i kultury żydowskiej, których autorskie scenariusze przygotowali: Anna J. Kloza, Katarzyna Niziołek i Mariusz Sokołowski.   Wystawa BYLIŚMY TU, fot. Muzeum Podlaskie w Białymstoku (www.bialystok.muzeum.pl). Tematyka i terminy warsztatów: Historia ukryta w przedmiotach 16 sierpnia, godz. 10:00, Muzeum Historyczne w Białymstoku Idea warsztatu opiera się na stworzeniu sytuacji bezpośredniego kontaktu z przeszłością przy użyciu autentycznych przedmiotów potraktowanych jako nośniki pamięci. Przedmioty (eksponaty historyczne) wykorzystane w warsztacie funkcjonują w nim jako pozostałości (ślady) minionych czasów i ludzkich losów. Warsztat ma na celu ukazanie znaczenia narracji (opowieści) w poszukiwaniach historycznych oraz roli zwykłych ludzi w opowiadaniu historii, co w warstwie metodologicznej odpowiada perspektywie historii mówionej. Uczestnicy warsztatu odwołują się do swojej wiedzy historycznej, wyobraźni i wspomnień, wywołanych przez poszczególne przedmioty. Wchodzą w role opowiadaczy historii, jej potencjalnych świadków i transmiterów. Rozwijają umiejętność obserwacji otoczenia wrażliwość na historie ludzkie ukryte w przedmiotach codziennego użytku. Warsztat prowadzi Katarzyna Niziołek. Elementy kultury żydowskiej 17 sierpnia, godz. 10.00, Muzeum Historyczne w Białymstoku Motywem przewodnim warsztatu jest wehikuł czasu, za pomocą którego uczestnicy przenoszą się w przeszłość, do roku 1938. Są członkami białostockiej gminy (społeczności, wspólnoty) żydowskiej. Jest Szabas (Szabat) kończący tydzień świąteczny dzień przypadający w sobotę. Jako religijni Żydzi wybierają się do synagogi Podczas warsztatu, na podstawie fotografii i fragmentów wspomnień uczestnicy poznają charakterystyczne zwyczaje szabasowe, obowiązujące w tym dniu religijne zasady i tradycyjne świąteczne menu. Dowiadują się między innymi, dlaczego synagogi nie nazywamy świątynią, czym jest aron ha-kodesz i z czego przygotowuje się czulent. Warsztat prowadzi Katarzyna Niziołek. Życie codzienne w białostockim getcie 18 sierpnia, godz. 12.30, Muzeum Historyczne w Białymstoku Celem warsztatu jest pokazanie codzienności w białostockim getcie. Uczestnicy zostają podzieleni na grupy zadaniowe. Każda z nich otrzymuje różnorodne materiały dydaktyczne: fragmenty pamiętników z białostockiego getta, wspomnień przedstawionych w książkach, tekstów źródłowych, fotografii. Zadaniem uczestników jest stworzenie mapy mentalnej, która będzie związana z jednym z tematów: Życie codzienne w getcie, Na obrzeżach normalności albo dotykanie normalności, Relacje międzyludzkie w getcie, Sytuacja dzieci i młodzieży w getcie. W oparciu o zebrane informacje uczestnicy konstruują rozbudowaną definicję słowa ,,getto, biorąc pod uwagę różne aspekty: historyczny, socjologiczny, kulturowy. Warsztat prowadzi Anna J. Kloza. Heroiny w żydowskim ruchu oporu 19 sierpnia, godz. 12.30, Muzeum Historyczne w Białymstoku Podczas warsztatu młodzież poznaje biografię niezwykłych żydowskich kobiet, które brały udział w ruchu oporu po aryjskiej stronie: Broni Klibański, Lisy Czapnik i Chajki Grossman. Uczestnicy otrzymują archiwalne fotografie dziewcząt i ich pierwszym zadaniem jest stworzenie fikcyjnej biografii każdej z nich. Następnie, korzystając z różnorodnych materiałów źródłowych, dokonają próby odpowiedzi na pytania: Dlaczego było to możliwe, iż dziewczęta mogły brać udział w ruchu oporu w getcie białostockim, będąc po aryjskiej stronie? Jakie zadania wykonywały? Jakie czynniki ułatwiały im, a jakie utrudniały realizację powierzonych zadań? Jakie emocje, uczucia, refleksje towarzyszyły im podczas pracy? Jak zakończyły się ich powojenne losy? Uczestnicy warsztatu przedstawiają efekty swojej pracy w wybranej przez siebie formie (np. mapa mentalna, kolaż, opowiedzenie losów postaci z jej perspektywy). Końcowa dyskusja jest próbą odpowiedzi na pytanie: Dlaczego powinniśmy pamiętać heroiny białostockiego getta. Warsztat prowadzi Anna J. Kloza. Bohaterowie bez broni w ręku 20 sierpnia, godz. 10.00, Muzeum Historyczne w Białymstoku Warsztat skierowany jest do starszych uczniów (III klasy gimnazjum i licealistów). Celem zajęć jest zapoznanie młodzieży z historycznym i społecznym kontekstem ratowania Żydów w czasie II wojny światowej. Na podstawie analizy fragmentów wybranych filmów fabularnych uczestnicy poznają szeroką gamę postaw Polaków wobec ludności żydowskiej. Natomiast przy użyciu schematu drzewa decyzyjnego i analizy SWOT konfrontują się z polską perspektywą dylematu Czy pomagać Żydom?, a także żydowską Czy skorzystać z oferowanej pomocy?. W toku zajęć uczniowie mają możliwość, by zastanowić się nad motywacją tytułowych bohaterów bez broni, którzy zdecydowali się podjąć ryzyko pomagania Żydom. Zajęcia kończą się stworzeniem wspólnego projektu graficznego prezentującego moralne znaczenie decyzji podjętych przez osoby odznaczone medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Warsztat prowadzi Mariusz Sokołowski. Nabór na warsztaty od 5 do 14 sierpnia. Zgłoszenia należy nadsyłać mailowo na podany niżej adres. Zgłoszenie powinno zawierać następujące dane: imię, nazwisko i wiek uczestnika, kontaktowy adres e-mail i numer telefonu, oraz informację o wybranym warsztacie (jego tytuł). Jedna osoba może uczestniczyć w więcej niż jednym warsztacie. Kontakt: Katarzyna Niziołek fundacja@uwb.edu.pl Warsztaty odbywają się w Muzeum Historycznym, Oddziale Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, mieszczącym się przy ul. Warszawskiej 37. Udział w warsztatach jest bezpłatny. Prowadzący warsztaty: Anna Janina Kloza polonistka, działaczka społeczna, animatorka kultury. Absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim (filia w Białymstoku) i podyplomowych studiów dla absolwentów filologii polskiej na UwB. Pracuje w VI Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Zygmunta Augusta w Białymstoku jako nauczyciel języka polskiego, a od 2011 r. jest również wicedyrektorem. Aktywnie działa na rzecz dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, przywracania pamięci o Żydach podlaskich i Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, interesuje się również edukacją międzykulturową i nauczaniem o Holokauście. Współpracuje z Operą i Filharmonią Podlaską jest współautorką (wraz z M. Rusiłowicz) pakietu edukacyjnego związanego z musicalem Korczak. Uczestniczyła w wielu międzynarodowych szkołach, m.in w Yad Vashem w Izraelu, Berlinie, Nowym Jorku, Krakowie, Paryżu, Amsterdamie, gdzie zdobywała wiedzę na temat dziedzictwa żydowskiego i Holokaustu. W 2007 r. otrzymała Złote Klucze Kuriera Porannego za działalność społeczną, a także wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie Akcja akacja za pracę na rzecz dialogu międzykulturowego. Laureatka Międzynarodowej Nagrody im. Ireny Sendlerowej Za naprawianie świata (2008), odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski jako Kustosz pamięci. Od 2007 r. współpracuje z Fundacją UwB. Katarzyna Niziołek pracownik naukowo-dydaktyczny w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, gdzie prowadzi zajęcia z makrostruktur społecznych, socjologii narodu i grup etnicznych oraz kursy specjalizacyjne między innymi ze społeczeństwa obywatelskiego, organizacji pozarządowych i nauczania wielokulturowości. Przygotowuje rozprawę doktorską na temat sztuki społecznej. Stypendystka The Clifford & Mary Corbridge Trust (University of Cambridge, 2009) i Podlaskiego Funduszu Stypendialnego (2012/13). Publikowała m.in. w Pograniczu, Trzecim Sektorze, Przeglądzie Socjologii Jakościowej, Dekadzie Literackiej i anglojęzycznym Limes. Cultural Regionalistics. Od 2005 r. pracuje społecznie na rzecz Fundacji Uniwersytetu w Białymstoku (od 2008 r. jako jej prezes). Jest także członkinią Oddziału Białostockiego Polskiego Towarzystwa Socjologicznego oraz European Sociological Association. Angażuje się w działalność społeczną w obszarze animacji kultury, edukacji nieformalnej oraz popularyzacji lokalnej historii i dziedzictwa kulturowego. W 2009 r. została nagrodzona w ramach akcji Przystanek Młodzi za dyskusje o wielokulturowości i tolerancji oraz za działania na rzecz historii lokalnej. Mariusz Sokołowski socjolog, nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie w Gimnazjum im. ks. W. Rabczyńskiego w Wasilkowie. Uczestnik i koordynator projektów poświęconych edukacji o wielokulturowości i lokalnej historii. Absolwent studiów podyplomowych Nazizm Holokaust Totalitaryzm oraz uczestnik międzynarodowych kursów z pedagogiki Holokaustu (m.in. w Yad Vashem, Domu Konferencji w Wansee, Memorial de la Shoah w Paryżu). W 2012 r. wyróżniony w konkursie im. Ireny Sendlerowej Za naprawianie świata. Z Fundacją UwB współpracuje od 2007 r., m.in. jako koordynator projektu Uwiecznić Atlantydę (2010). Warsztaty są realizowane dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego oraz ze środków z budżetu Miasta Białegostoku.  Przeczytałem ten tekst łapczywie, a mą radość dopełniły rozmowy z Autorami. Nie dane mi było żyć w polsko-żydowskim Białymstoku, z pozycji historyka poznaję dzieje tego osobliwego miasta i z tej przyczyny odwiedziłem też kiriat Bialystok w Izraelu. Powoli dopisujemy brakujące karty w książkach poświęconych naszemu miastu, utrwalamy pamięć, wciąż też stawiamy pytania i szukamy satysfakcjonujących odpowiedzi. Przy różnych okazjach możemy przekonać się, jak wiele emocji budzą relacje dwóch wielkich narodów. To naturalne, wszak są za nami różne epoki, lata rozwoju, ale także kryzysów i wojen, obcych rządów skorych do pogłębiania podziałów wśród miejscowej ludności, dramatów. Zarówno wśród Polaków, jak i wśród Żydów byli mędrcy oraz bohate- rowie, po obu jednak stronach nie brakowało niestety szkodników, postaci złowrogich. Miało więc to wiekowe sąsiedztwo swe wzloty, miało i okresy trudne, tragiczne. O tym wszystkim trzeba pisać i mówić, byle w dobrej wierze, uczciwie, nie zamieniając faktów wyrwanych z kontekstu historycznego w granaty i miny. Grupa studentów i doktorantów Uniwersytetu w Białymstoku weszła na białostocki Szlak Dziedzictwa Żydowskiego. Z zaprezentowanego tekstu wynika, że młodzi nie szczędzili trudu, by poznać historię swego miasta. Gratuluję im sukcesów, pasji, postawy. Powie ktoś, że "przedobrzyli", bo nie pokazali pełnego obrazu społeczności białostockich Żydów, biedy, wewnętrznych podziałów, zachowań, które trwożyły pozostałych współmieszkańców. Nie ma jednak i wszystkich istotnych osiągnięć, wielu nazwisk, dat, zdarzeń. To nie jest bowiem zarys kilkuwiekowej historii, a jedynie ciekawie zaprezentowana zachęta dla nas wszystkich, byśmy zechcieli dostrzec w rozbieganej codzienności ślady po pokoleniach białostoczan nacji żydowskiej, wyznania mojżeszowego. I żebyśmy mogli okazać się sprawiedliwymi w uznaniu ich dorobku. Krzewi się legenda historyczna polskiego Białegostoku, dodajmy do niej elementy legendy żydowskiej, a będzie jeszcze wspanialej, dumniej i... prawdziwiej! Legenda tak pojmowana, to wcale nie bajanie, a jedynie przyzwolenie na tworzenie barwnej mozaiki z najcenniejszych, najbardziej znamiennych obrazków. Adam Cz. Dobroński, prof. UwB Projekt Szlak Dziedzictwa Żydowskiego w Białymstoku jest realizowany jako niezależna inicjatywa społeczna przez grupę wolontariuszy i pracowników naukowych współpracujących z Fundacją UwB, pod honorowym patronatem Jego Magnificencji prof. dr hab. Jerzego Nikitorowicza - Rektora Uniwersytetu w Białymstoku i prof. dr hab. Andrzeja Sadowskiego - Dziekana Wydziału Historyczno-Socjologicznego. Celem projektu jest: przedstawienie historii białostockich Żydów i stosunków polsko-żydowskich na terenie Białegostoku w latach 1658-1939 (1945), udokumentowanie i oznaczenie miejsc związanych z historią białostockich Żydów, ukazanie narodu żydowskiego jako części społeczeństwa wielonarodowej przedwojennej Polski, popularyzacja elementów żydowskiej kultury i tradycji, a także osłabienie wzajemnych stereotypów polsko-żydowskich. Projekt adresowany jest przede wszystkim do białostockiej młodzieży szkolnej i akademickiej oraz mieszkańców miasta, ale także uczestników wymian młodzieżowych z zagranicą (m. in. z Izraelem), potomków białostockich Żydów i turystów. W ramach projektu realizowane są następujące działania: wyznaczenie Szlaku, wydanie broszury informacyjnej i mapy Szlaku w wersji drukowanej i na nośniku CD, uruchomienie interaktywnej strony internetowej - www.szlak.uwb.edu.pl, oznakowanie Szlaku i jego uroczyste otwarcie połączone z pieszą wycieczką śladami dziedzictwa białostockich Żydów, wydanie materiałów pomocniczych dla nauczycieli. Promocja projektu odbywa się poprzez wydarzenia towarzyszące o charakterze edukacyjnym i artystycznym - pokazy filmowe, przedstawienia, wykłady, warsztaty, seminaria, wystawy, wycieczki, gry terenowe i in.. Do współudziału w realizacji projektu zaprosiliśmy m. in. (w kolejności alfabetycznej): Akademicki Klub Turystyczno-Krajoznawczy, Archiwum Państwowe w Białymstoku, Fundację Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, Klub Przewodników Turystycznych przy Regionalnym Oddziale PTTK w Białymstoku, Muzeum Historyczne - Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, Stowarzyszenie "Dorzecze", Stowarzyszenie "Żydowskie Motywy", Towarzystwo Przyjaciół Kultury Żydowskiej, Uniwersytet w Białymstoku i Wydział Historyczno-Socjologiczny UwB. Nawiązaliśmy ponadto współpracę z Kołem "Pamięć" działającym w VI Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Zygmunta Augusta w Białymstoku, Kołem "Judaica" z I Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Białymstoku, a także Kołem Historycznym z Publicznego Gimnazjum nr 8 w Białymstoku i Kołem Turystyczno-Krajoznawczym z Gimnazjum im. Ks. Wacława Rabczyńskiego w Wasilkowie (uczestnikami programu "Przywróćmy pamięć"). Projekt realizowany jest dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, a także wsparciu finansowemu Fundacji im. Stefana Batorego, Prezydenta Miasta Białegostoku i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku. Ufamy, że realizowana przez nas inicjatywa przyczyni się w dłuższej perspektywie nie tylko do uzupełnienia wiedzy nt. historii białostockich Żydów oraz elementów żydowskiej kultury i tradycji, ale także wpłynie pozytywnie na rozwój świadomości wielokulturowego dziedzictwa Białegostoku, zainteresowania lokalną historią, kulturą i tradycją oraz szacunku wobec przedstawicieli innych kultur i ich zwyczajów. Logo projektu  |
||||
|